RTRnıñ bu xaqtağı programması kürsätelgännän soñ FSB bu mäsäläne tikşerü öçen saylap alınğan jurnalistlar belän oçraşu ütkärde. FSBnıñ baş süzçese Sergey İgnatçenko Britannar qatnaşqan şpionlıq senariosın añlattı.
"Monda qullanılğan know how küzläv oyışması xezmätkärenä üz agentı belän oçraşmıyça kommunilatsiäläv mömkinlegen birä. Şundıy vazğiätne küz aldına kiterik- mäğlümät biräçäk agent taştan yaqınça 20 metr yıraqlıqtan torıp ta mäxsus cihaz belän mäğlümäten cibärä ala. Küzläv oyışması xezmätkäre taş yaqınına kilep informatsiäne ala häm agentqa kürsätmä birä. "
İgnatçenko ber Rus vatandaşı qulğa alındı häm ul Britan Küzläv oyışması öçen eşlägänen iqrar itte dip belderde. Anıñ süzlärençä, Britan İlçelegeneñ şpionlıqta ğäyeplängän ber xezmätkäre ber ük vaqıtta Rusiä NKOlarına finans yardäm tä taratqan bulğan. İgnatçenkonıñ süzlärençä, 12 Rus NKOsı, şul sanda Eskäncägä qarşı komitet, Demokatiäne üstärö Üzäge, Eorasiä häm Mäskäv Helsinki törkeme Britan Fondınna yardäm alğan. Britan tışqı eşlär ministerlege Düşämbedä ük iğlan itkän belderüendä, Rusiä NKOları belän xezmättäşlektä ğayri qanuni ber närsä dä yuq ide dielgän. Anda tağı Britan xökümäteneñ Rusiä NKOlarnıñ keşe xoquqları häm sivil cämğiät ölkälärendäge proyektlarına finans yardäm birüe dä ser tügel. Bu yardäm Rusiädä sälämät sivil cämğiät buldırunı yaqlau maqsäte belän açıqça birelä dip äytelgän. Mäskäv Helsinki Törkemeneñ räisäse Lyudmila Alekseyeva radiobıznıñ Rus redaksiäsenä birgän ängämäsendä, oyışmasınıñ 2004-nçe yılda Britan ilçelegennän aqça alğanın rasladı , bu aqça törkem aktivistlarınıñ keşe xoquqlarına qarağan dokumentlarnı tikşerüläre öçen Britaniägä vizit yasauları öçen sarıf itelde dip belderde. Alekseeva şpionlıq skandalın uylap çığarılğan närsä dip bäyläde häm monıñ maqsäte 2007-nçe yılda bulaçaq Duma häm 2008-nçe yılda bulaçaq prezident saylaularınan alda üzgä fikerlelekne buu bulıp tora dip belderde.
"Minem añlauımça, bu eşçänlekneñ maqsäte cämğiätne, Rusiä cämağätçelegeneñ aktivıraq häm bäysezeräk qatlamın täşkil itkän keşe xoquqları oyışmaların qısuğa äzerläv bulıp tora. Töp idea bu- Keşe xoquqları aktivların auızlıqlağannan soñ, sivil cämğiätne basu häm 2007-nçe 8-nçe yıllarğa häm annan soñ da här kemneñ endäşmiçä toruın buldıru."
Şpionlıq skandalı Rusiädä NKOlarğa qarşı başlatılğan kampniäneñ, basımnıñ ber öleşe genä bulıp tora. Prezident Putin bu aynıñ başlarında NKOlar turındağı yaña qanunğa qul quydı. Qanun NKOlarnıñ terkälü şartların qıyınlaştıra , şulay uq säyäsätkä qatnaşqannarnıñ çittän finansiälänüen tıya. Waşingtondağı Strategik häm Xalıqara Tikşerenülär Üzägeneñ ölkän xezmätkäre Sarah Menderlson FSBnıñ NKOlarnı iminlekkä qurqınıç tudıruda ğäyepläve yaña tügel dip belderde.
"Monnan berniçä yıllar elek tä Rusiä xakimiätlärenıñ , ruslarğa ğadel xezmät xaqınıñ tülänüen taläp itüçelär, xezmät şartları mäsäläse turında qayğırtuçılarnıñ eşçänlege milli iminlek belän bäyle digän näticägä kilgännären xäterlik. Näticädä Tınıçlıq Korpusı ildän quıldı. Xätta Yevropada İminlek häm Xezmättäşlek Oyşması da berniçä märtäbä ildän quıldı."
Mendelsonnıñ fikerençä, ayırma xakimiätlärneñ bu märtäbä basımnı açıqtan açıq häm şau-şulı yasaularında. Alekseeva da RTR tapşıruı az uqımışlı ğadi xalıqnı künderüne maqsät itep tota dip borçıla.
Färit İdelle, Praga.
"Monda qullanılğan know how küzläv oyışması xezmätkärenä üz agentı belän oçraşmıyça kommunilatsiäläv mömkinlegen birä. Şundıy vazğiätne küz aldına kiterik- mäğlümät biräçäk agent taştan yaqınça 20 metr yıraqlıqtan torıp ta mäxsus cihaz belän mäğlümäten cibärä ala. Küzläv oyışması xezmätkäre taş yaqınına kilep informatsiäne ala häm agentqa kürsätmä birä. "
İgnatçenko ber Rus vatandaşı qulğa alındı häm ul Britan Küzläv oyışması öçen eşlägänen iqrar itte dip belderde. Anıñ süzlärençä, Britan İlçelegeneñ şpionlıqta ğäyeplängän ber xezmätkäre ber ük vaqıtta Rusiä NKOlarına finans yardäm tä taratqan bulğan. İgnatçenkonıñ süzlärençä, 12 Rus NKOsı, şul sanda Eskäncägä qarşı komitet, Demokatiäne üstärö Üzäge, Eorasiä häm Mäskäv Helsinki törkeme Britan Fondınna yardäm alğan. Britan tışqı eşlär ministerlege Düşämbedä ük iğlan itkän belderüendä, Rusiä NKOları belän xezmättäşlektä ğayri qanuni ber närsä dä yuq ide dielgän. Anda tağı Britan xökümäteneñ Rusiä NKOlarnıñ keşe xoquqları häm sivil cämğiät ölkälärendäge proyektlarına finans yardäm birüe dä ser tügel. Bu yardäm Rusiädä sälämät sivil cämğiät buldırunı yaqlau maqsäte belän açıqça birelä dip äytelgän. Mäskäv Helsinki Törkemeneñ räisäse Lyudmila Alekseyeva radiobıznıñ Rus redaksiäsenä birgän ängämäsendä, oyışmasınıñ 2004-nçe yılda Britan ilçelegennän aqça alğanın rasladı , bu aqça törkem aktivistlarınıñ keşe xoquqlarına qarağan dokumentlarnı tikşerüläre öçen Britaniägä vizit yasauları öçen sarıf itelde dip belderde. Alekseeva şpionlıq skandalın uylap çığarılğan närsä dip bäyläde häm monıñ maqsäte 2007-nçe yılda bulaçaq Duma häm 2008-nçe yılda bulaçaq prezident saylaularınan alda üzgä fikerlelekne buu bulıp tora dip belderde.
"Minem añlauımça, bu eşçänlekneñ maqsäte cämğiätne, Rusiä cämağätçelegeneñ aktivıraq häm bäysezeräk qatlamın täşkil itkän keşe xoquqları oyışmaların qısuğa äzerläv bulıp tora. Töp idea bu- Keşe xoquqları aktivların auızlıqlağannan soñ, sivil cämğiätne basu häm 2007-nçe 8-nçe yıllarğa häm annan soñ da här kemneñ endäşmiçä toruın buldıru."
Şpionlıq skandalı Rusiädä NKOlarğa qarşı başlatılğan kampniäneñ, basımnıñ ber öleşe genä bulıp tora. Prezident Putin bu aynıñ başlarında NKOlar turındağı yaña qanunğa qul quydı. Qanun NKOlarnıñ terkälü şartların qıyınlaştıra , şulay uq säyäsätkä qatnaşqannarnıñ çittän finansiälänüen tıya. Waşingtondağı Strategik häm Xalıqara Tikşerenülär Üzägeneñ ölkän xezmätkäre Sarah Menderlson FSBnıñ NKOlarnı iminlekkä qurqınıç tudıruda ğäyepläve yaña tügel dip belderde.
"Monnan berniçä yıllar elek tä Rusiä xakimiätlärenıñ , ruslarğa ğadel xezmät xaqınıñ tülänüen taläp itüçelär, xezmät şartları mäsäläse turında qayğırtuçılarnıñ eşçänlege milli iminlek belän bäyle digän näticägä kilgännären xäterlik. Näticädä Tınıçlıq Korpusı ildän quıldı. Xätta Yevropada İminlek häm Xezmättäşlek Oyşması da berniçä märtäbä ildän quıldı."
Mendelsonnıñ fikerençä, ayırma xakimiätlärneñ bu märtäbä basımnı açıqtan açıq häm şau-şulı yasaularında. Alekseeva da RTR tapşıruı az uqımışlı ğadi xalıqnı künderüne maqsät itep tota dip borçıla.
Färit İdelle, Praga.